18 december 2025
Opinieartikel: ‘Niet mee bemoeien, de school weet wat werkt’
We verwachten veel van onze scholen en leerkrachten. Te midden van nijpende tekorten en complexe gezinssituaties, stomen ze onze kinderen klaar voor het volwassen leven. Vertrouwen en waardering zouden dus op hun plaats zijn. In plaats daarvan krijgen scholen vaak te maken met betutteling. Dat ondermijnt hun vakkundigheid, beargumenteert Hans Spekman vandaag in het AD.
Scholen weten precies wat hun leerlingen nodig hebben, want naast de ouders of verzorgers kent niemand ze zo goed als hun leerkracht. Maar schoolbesturen leggen functies, uren en contractvormen op, zonder scholen te vragen wat ze nodig hebben. Gemeenten zetten vraagtekens bij bestedingen: ‘is dat schoolreisje echt nodig?’ En wanneer scholen eten voor de kinderen regelen, komt de voedselindustrie met voorschriften en kwaliteitsnormen voor gezond eten. Telkens is de boodschap hetzelfde: wij weten wat goed voor jullie is. Dat wantrouwen verstikt scholen.
Niemand weet beter
Als je scholen ruimte geeft, komen ze met oplossingen die bij hun leerlingen en situatie passen. Dat zien we elke dag bij het Programma Schoolmaaltijden – een samenwerking tussen het Jeugdeducatiefonds en het Nederlandse Rode Kruis, in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Dit programma is niet bedoeld om gezinnen in armoede te vertellen wat ze moeten eten, maar om kinderen in armoede met een gevulde maag in de klas te krijgen. Dat is goed voor het kind, de school en de maatschappij.
Het Programma Schoolmaaltijden geeft scholen budget om eten voor de leerlingen te regelen. Hoé ze dat doen, staat ze vrij: de ene school kiest voor boodschappenkaarten voor ouders, de andere regelt ontbijt, fruit of lunch op school. Daarbij vertrouwen we erop dat scholen een verantwoorde oplossing aanbieden. Want welk belang hebben ze erbij om dat niet te doen?
Van nature gezond
Springen scholen onverantwoord met dat vertrouwen om? Integendeel. Met behulp van inspirerende tips van het Voedingscentrum serveren scholen het hele jaar voornamelijk gezonde maaltijden: 99% van scholen biedt geregeld groente en fruit. Natuurlijk zijn er uitzonderingen. Deze maand krijgen scholen aanvullend budget, bijvoorbeeld voor een extra pakket voor in de kerstvakantie. En ja, daar stoppen ze weleens chocola of chips in – dat hoort bij de tijd van het jaar. Wat eet u zelf tijdens de feestdagen?
Zoals onze Programmamanager Marieke van Rooij vanaf dag één zegt: laat scholen vrij, vertrouw op hun oordeel. Veel scholen geven zelfs aan dat het programma zónder die vrijheid voor hen onuitvoerbaar zou zijn. En dat betekent dat ze zouden afhaken, waardoor het doel – kinderen zonder honger in de klas – uit het zicht raakt.
Wijdverspreid
Inmiddels serveren meer dan 1.700 scholen in Nederland eten op school via het Programma Schoolmaaltijden. Van deze scholen geeft 90% aan dat ze merken dat leerlingen minder honger hebben. Alleen doordat scholen de ruimte krijgen om honger in de klas op hún manier op te lossen, zitten kinderen weer met een goedgevulde maag in de klas. Niet dankzij betutteling en bureaucratie, maar dankzij autonomie en vertrouwen.